در قرآن کریم ایات بسیاری وجود دارد که بر اساس احاديث پيامبرو اهل بيت با مهدويت مرتبط است و در اين مورد کتابها و مقالات زيادي نگارش يافته است. تردیدی نیست که تمامی مفاهیم و اعتقادات اصیل دینی در اسلام ریشه در قرآن دارد و هیچ باطلی، در این کتاب آسمانی وجود ندارد خداوند سبحان فرموده است: ما قرآن را نازل کردیم و آن را محافظت می نمائیم. و در آن همه چیز بیان گردیده و هیچ تر و خشکی نیست مگر اینکه در قرآن آمده باشد. از بیان هیچ نکته ای در آن کوتاهی نشده و تمامی وقایع و اتفاقات را تا زمان قیامت کبری و نفخ صور در بر دارد. قرآنی که آخرین کتاب آسمانی و معجزه جاوید پیامبر اسلام است و بیانگر تمامی مسائل و مباحث و موضوعات مورد نیاز زندگی بشر است مسلما در باره موضوع مهم انقلاب جهانی حضرت ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و تحول بزرگی که در دنیا به وسیله امام زمان و حکومت عدل و داد آن حضرت به وجود خواهد آورد، آیات و بیانات متعددی دارد ولی شناختن معارف این کتاب آسمانی و بهره گرفتن از مطالب مهم ان بایدازطریق ائمه بزگوار باشد چونکه خود پیامبر (ص) فرمودند من ازدنیا میروم وبعد از من دو امانت گرانبها که قران و اهل بیتم است به شما میسپارم و فرمودند پیوسته با انها باشید پس از این فرمایش پیامبرمان متوجه میشویم برای فهم دقیق قران باید به ائمه که مفسر قران و همنشین با ان هستند مراجعه کرد. در قرآن کريم به صورت صريح نام «امام مهدی (عج) نيامده است بلکه نام هيچ کدام از امامان: بيان نشده است. البته حکمتهايي براي اين مطلب گفته شده از جمله اينکه اولاً قرآن در صدد نام بردن از صحابيان و بستگان پيامبر(ص) نبوده است مگر در موارد استثنائي مثل داستان زيد[و ابولهب كه براي بيان مطلبي (همچون حكم ازدواج زيد و نفرين بر ابولهب) نام آنها ضرورت داشته است. و ثانياً نام بردن افراد، موجب انگيزش حب و بغضهاي متعدد و زمينهساز تحريف قرآن ميشود( همینقدر هم حسادت و بغض دشمنان انقدر زیاد بود که ماجراهای سقیفه و فدک و...ایجادشد!!!). و ثالثاً در برخي احاديث از امام صادق(ص) در مورد نام علي (ع)وا هل بيت: كه در قرآن نيامده است پرسش شد و ايشان به نماز اشاره كردند كه حكم آن در قران مستقیم نیامده و توسط پیامبر (ص)کامل توضیح داده شده است. در مورد آيات مهدويت در قرآن کتابهای متعدد و معتبر از علمای مورد اعتماد اهل سنت و شیعه وجود دارد از جمله از تفاسير اهل سنت تفسير قرآن کريم ابن کثير(774 ق) و از شيعه تفسير مجمع البيان، طبرسي (548 ق) و تفسير عياشي (320 ق) و تفسير نور الثقلين عروس حويزي (1112 ق) و تفسير البرهان محدث بحراني (1107 ق) و تفسير صافي فيض کاشاني (1091 ق) و تفسير الميزان علامه محمد حسين طباطبايي (1402 ق) و غیره . باتوجه به مجموعه کتب فوق الذکر و حادیث معتبر ائمه (ع) ما ان شاا درهر مجموعه به چند ایه مربوطه و احادیث مرتبط اشاره میکنیم : 1- الم ذَلِکَ الْکِتَابُ لاَ رَیبَ فِیهِ هُدًی لِّلْمُتَّقِینَ الَّذِینَ یؤْمِنُونَ بِالْغَیبِ وَیقِیمُونَ الصَّلاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ ینفِقُونَ ؛ این کتاب که هیچ تردیدی در آن نیست روشن گر راه پرهیزکاران است. آنان که به غیب ایمان آورند و نماز را برپای دارند و از آنچه به ایشان روزی دادیم انفاق می کنند. غیب انچیزهایی است که وجود دارد ولی در ظاهر ما نمبینیم یا مربو به اینده است دراین ایه نشانه تقوای مردم رااعتقاد به غیب میداند که ازموارد غیب میشود به پروردگار و ملائکه و وجود وظهور منجی اسمانی اشاره کرد . جابر بن عبدالله انصاری پیرامون تفسیر این آیه از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) چنین روایت می کند که آن حضرت فرمودند: خوشا به حال صبرکنندگان در زمان غیبت او (مهدی) و خوشا به حال کسانیکه بر محبت او پابرجا می مانند آنها کسانی هستند که خداوند در کتاب خویش چنین توصیفشان کرده و فرموده: الذین یؤمنون بالغیب... سپس آن حضرت فرمودند: آنان حزب خدایند و آگاه باشید که حزب خداوند پیروز است. و در روایتی از امام صادق (علیه السلام) نیز آیه شریفه فوق به منتظران حضرت ولی عصر (علیه السلام) در عصر غیبت تفسیر شده است. 2- (وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَالَّذِينَ مِن قبلهم وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً يَعْبُدُونَنِي لاَيُشْرِكُونَ بِي شَيْئاً)؛ «خدا به كسانى از شما كه ايمان آورده و [ كارهاى] شايسته انجام دادهاند، وعده داده است كه قطعاً آنان را در زمين جانشين خواهد كرد، همان گونه كه كسانى را كه پيش از آنان بودند، جانشين كرد؛ و مسلماً، دينشان را كه براى آنان پسنديده است، به نفعشان مستقر خواهد كرد؛ و البته بعد از ترسشان (وضعيت) آنان را به آرامش مبدّل مىكند، در حالى كه مرا مىپرستند [و ]هيچ چيز را شريك من نخواهند ساخت». (نور / 55) از امام صادق (ع)حکايت شده که در مورد آيه فوق فرمود: «نزلت في القائم و اصحابه» این ایه درخصوص پسرما حضرت قائم(عج) و یارانشان نازل شده است . از اهل سنت ابن کثير در ذيل آيه فوق با ذکر روايتي که تعداد سرپرستان امت را دوازده نفر معرفي ميکند يکي از اين خلفاي عادل را مهدي موعود معرفي ميکند که جهان را پر از عدل خواهد کرد روشن است که اين وعده الهي که در کتابهاي آسماني پيشين و قرآن آمده است و نيز وعده الهي در مورد جانشيني مؤمنان نيکوکار بر کل زمين و حصول امنيت کامل هنوز تحقق نيافته است و بر اساس روايات فقط در زمان امام عصرتحقق مييابد. 3- (وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لاَتَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ الدِّينُ كُلُّهُ لِلّهِ فَإِنِ انتَهَوْا فَإِنَّ اللّهَ بِمَا يَعْمَلُونَ بَصِيرٌ)؛ «و با آن (كافر)ان پيكار كنيد، تا آشوبگرى باقى نماند، و دين يكسره از آنِ خدا باشد؛ و اگر آنان (به كفر) پايان دادند، پس در واقع خدا به آنچه انجام مىدهند، بيناست». (انفال / 39) از امام صادق (ع)در مورد آيه فوق پرسش شد و حضرت فرمودند: «انّه لم يجيء تاويل هذه الآية ولو قد قام قائمنا بعده سيري من يدرکه ما يکون من تأويل هذه الآيه وليبلغن دين محمد (ص)ما بلغ الليل،حتي لايکون شرک علي ظهر الارض کما قال الله» در حقيقت تفسير اين آيه هنوز نيامده است و اگر قائم ما قيام کند بعد از آن است که هر کس او را درک کند تفسير اين آيه واقع ميشود و دين محمد(ص) به نهايت ميرسد تا اينکه شرک بر روي زمين نخواهد بود همان طور که خدا فرموده است». البته در اين روايت نيز واژه «تأويل» به معناي تفسير است و روشن است که از صدر اسلام تاکنون فتنهها کم و بيش وجود داشته و دارد و دين اسلام بر جهان مسلط نشده است و اين مطلب که تفسير آيه است در زمان امام عصر7 تحقق مييابد. آلوسي از مفسران بزرگ اهل سنت نيز ذيل آيه فوق اشاره ميکند که تأويل اين آيه هنوز محقق نشده است و در هنگام ظهور مهدی تأويل آن خواهد آمد که بر روي زمين هيچ مشرکي نماند 4-(بَقِيَّتُ اللَّهِ خَيْرٌ لَكُمْ إِن كُنتُم مُؤْمِنِينَ وَمَا أَنَا عَلَيْكُمْ بِحَفِيظٍ)؛ «ذخيره الهى براى شما بهتر است؛ اگر مؤمن باشيد؛ و من بر شما نگهبان نيستم». (هود / 86) در حديثي از امام باقر(ع) حکايت شده که امام عصر(عج) هنگام ظهور به کعبه تکيه ميدهد و 313 يار او گرد ميآيند و اولين جملهاي که ميفرمايد اين است: «بقية الله خيرلکم ان کنتم مؤمنين، ثم يقول: انا بقية الله في ارضه وخليفته وحجته عليکم فلا يُسلّم عليه مسلم الاّ قال: السلام عليک يا بقية الله في ارضه ...» ؛ يعني امام عصر(عج) بعد از تلاوت قسمتي از آيه فوق ميفرمايد: من ذخيره الهي در زمين و جانشين الهي و حجّت او بر شما هستم، پس هيچ کس بر او سلام نميکند مگر اين که ميگويد: سلام بر تو اي ذخيره الهي در زمين». البته یاداور میشویم قبل از نزول قران مجید حضرت شعیب (ع)در سخنان خودش که ان هم وحی الهی بودجمله ای دقیقا شبیه به ایه فوق فرموده اندو این جمله این است : «ذخيره الهي (مثل پيامبران الهي) براي شما بهتر هستند اگر مؤمن باشيد». و طبق حديث فوق امام باقر مفهوم کلي آيه را بر مصداق خاص يا مصداق کامل آن يعني امام عص (عج)تفسیر کرده اند. 5-یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ أَطِیعُواْ اللّهَ وَأَطِیعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِی الأَمْرِ مِنکُمْ ؛ ای کسانی که ایمان آورده اید اطاعت کنید خدا را و اطاعت کنید پیامبر و اولی الامر از خودتان را. جابر بن عبدالله انصاری می گوید هنگامی که پروردگار این آیه را بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نازل فرمود عرض کردم یا رسول الله؛ خدا و رسول را شناختیم، اولی الامر که خداوند اطاعتشان را به اطاعت تو مقرون ساخته چه کسانی هستند؟ حضرت فرمودند: آنان خلفای من و ائمه مسلمانان پس از من می باشند. اول آنها علی بن ابی طالب و ... (آخرینشان) حجت خدا در زمین و بقیة الله بر بندگانش است آنکه خدای تعالی مشرق و مغرب زمین را به دستان او فتح می کند. آنکه از شیعیان و دوستانش غیبتی خواهد داشت که در زمان غیبتش بر اعتقاد به امامتش ثابت نمی ماند مگر کسی که خداوند دلش را برای ایمان آزمایش کرده باشد. از این آیه شریفه درمی یابیم که منتظران واقعی امام زمان (علیه السلام) کسانی هستند که در عصر غیبت مطیع بی چون و چرای حضرت هستند و همیشه به دنبال کسب رضایت خاطر آن عزیز می باشند. که البته این اطاعت با پیروی همه جانبه از آیات نورانی قرآن و فرامین و دستورات ائمه معصومین (علیهم السلام) محقق خواهد شد. 6-یا اَیهاالَّذِینَ آمَنُواْ اصْبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ وَاتَّقُواْ اللّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ ؛ ای کسانی که ایمان آورده اید! صبر کنید و در برابر دشمنان پایدار باشید و از مرزهای خود مراقبت کنید و از خدا بپرهیزید (تقوی و خدا ترسی را پیشه سازید) شاید که رستگار شوید. ( ال عمران -200) نعمانی در کتاب غیبة خود از امام باقر (علیه السلام) نقل می کند که درباره این آیه فرمودند: که صبر کنید بر ادای فرایض و در مقابل دشمنان پایداری کنید و با امامتان که انتظارش را می کشید مرابطه نمایید. مرابطه در لغت به معنای مراقبت از مرزها و بستن و محکم کردن آمده است و مراد از مرابطه در این آیه شریفه مراقبت از دل هم میتواند باشد که منتظر واقعی در عصر غیبت از خانه دل در مقابل غیر امام زمان مراقبت می نماید و دل را به حضرت مهدی (علیه السلام) پیوند می دهدو عاشقانه منتظر اوست. احتمال دیگری که در باره لغت مرابطه وجود دارد این است که رابطه با امام (علیه السلام) یعنی خود را به رشته ولایت او بستن و بر خدمت و پیروی و یاری او گردن نهادن، و این یکی از ارکان ایمان است که آدمی خود را به امام خویش مربوط سازد و از او جدا نشود.و هرکدام ازاین معانی که درست باشد چون امام باقر (ع) عنوان امامی که انتظارش را میکشید اورده است فقط مشمول امام مهدی (عج) است ائمه و پیشوایان دیگر غیبت نداشته اند. 7-وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیءٍ مِّنَ الْخَوفْ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الأَمَوَالِ وَالأنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِینَ ؛ ما شما را به چیزی از قبیل ترس و گرسنگی و کاهشی در اموال و جان ها و محصولات می آزمائیم و مژده بده به آن ها که شکیبا و ثابت قدم هستند. (بقره-155)( محمد بن مسلم می گوید: امام جعفر صادق (علیه السلام) در تفسیر این آیه فرمودند: پیش از آمدن قائم (علیه السلام) علامت هایی برای امتحان مؤمنین خواهد بود. عرض کردم: آن علامت ها چیست؟ فرمودند: بیماری های گوناگون که سبب ترس و دلهره است و بالا رفتن نرخ ها که سبب گرسنگی است و کاهش در اموال و جان ها که سبب قحطی و مرگ و میر فراوان است و نقص در محصولات که به نیامدن باران است، پس در آن موقع به آن ها که در عقیده به ما ثابت می مانند مژده بده.یعنی مومنین واقعی تمامی سختیهای قبل از ظهور و امتحانات الهی را تحمل میکنند و سپس با دیدار امام غائب و زندگی کردن درکنارش پاداش سختیها را بدست می اورند. 8-یسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِینَ لَا یؤْمِنُونَ بِهَا وَالَّذِینَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْهَا وَیعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُّ أَلَا إِنَّ الَّذِینَ یمَارُونَ فِی السَّاعَةِ لَفِی ضَلَالٍ بَعِیدٍ ؛ کسانی که به آن ساعت ایمان ندارند درباره آن شتاب می کنند (از روی تمسخر) ولی آن ها که ایمان آورده اند پیوسته از آن هراسانند و می دانند که آن روز بر حق است آگاه باشید کسانیکه در آن ساعت تردید می کنند در گمراهی عمیق هستند.(شوری -18). مفضل بن عمر نقل می کند که امام صادق (علیه السلام) به من فرمودند: ای مفضل! اهل عراق این آیه را چگونه می خوانند؟ عرضه داشتم آقای من کدام آیه را، فرمود قول خدای تعالی یستعجل بها الذین لا یؤمنون بها و... عرض کردم آقای من همینطور می خوانند. حضرت فرمودند: وای بر تو! می دانی که معنای این آیه چیست؟ عرض کردم: خدا و رسول و فرزند رسول او بهتر می دانند. حضرت فرمودند: بخدا سوگند (معنای این آیه) جز قیام حضرت قائم (علیه السلام) نیست پس چگونه کسی که به آن ایمان ندارد عجله می کند، به خدا سوگند جز مؤمنان نسبت به آن عجله نکنند. (ادامه ایات در مباحث اینده)
تاریخ ایجاد: 1398/03/28 15:33:00